De stage

Om half 8 ’s ochtends begint onze stage. Allereerst lopen we naar een soort spoed met alle artsen van Agogo Presbyterian Hospital. Dit betekend dat we met ongeveer 20 artsen binnenlopen in een kamertje (met nadruk op tje) waar 6 patiënten liggen. Je ziet hier werkelijk alles: van bloedarmoede tot vergevorderde stadia van kanker, en van verkeersongelukken tot aan TB of cholera verdachte patiënten. Je leest inderdaad goed dat zonder een hoge verdenking deze patiënten gewoon tussen de andere patiënten in liggen.
We lopen hier ongeveer een half uur tot 3 kwartier en dan gaan we allen onze eigen weg.

Hier in Ghana werkt het systeem van geneeskunde studeren heel anders. In ieder geval moeten ze verplicht een ANIOS achtig traject doen waarbij ze wel dokter zijn maar nog niet de soort die ze willen zijn. Ze moeten eerst een half jaar kindergeneeskunde, gynaecologie & obstretics, chirurgie etc doen voordat ze mogen zeggen waarin ze zich specialiseren.

Ik ga na de ochtend ronde bij de spoed lang de childrens ward (kinderafdeling) waar dr. Reitich (geen idee of je dit zo schrijft maar zo spreek je het in in ieder geval uit) op me staat te wachten. Langzaam druppelt de rest ook binnen: Peter (de begeleider van je dromen!) en Priscilla. Deze laatste ANIOS heeft de hipste bril van heel ghana en ze spreekt een beetje Nederlands. Dit betekend dat iedere dag dat ik haar zie, ik een Nederlands woord of een Nederlandse zin naar mijn hoofd krijg gegooid die ik hoogst waarschijnlijk niet versta. Dit leid soms tot zeer ongemakkelijke situaties.
Eerst doen we een trouble shooting ronde waarbij we langs ieder kind lopen. Ook hier kom je de meest verschrikkelijke dingen tegen. De mensen hier wachten zo lang met het komen naar het ziekenhuis dat je hier alle ziektes in de vergevorderde stadia tegenkomt.
Dit betekend dat je niet zomaar een ontstoken zweer op een been tegenkomt maar gelijk een kind die met een septische shock wordt binnengebracht omdat de bacteriën in zijn of haar bloed is gekomen.
Het meeste kom je de kinderen tegen met ernstige malaria en diarree/overgeven met uitdroging. Ieder kind die ligt opgenomen heeft als extra diagnose een bloedarmoede vanwege de ondervoeding. Ik heb zelfs al 2 kinderen gezien die met ernstige ondervoeding opgenomen lagen/liggen.
In Nederland heb ik nog nooit mee gemaakt dat een kind overlijd maar hier heb ik tot nu al een stuk of 4 kinderen zien overlijden. Dit zijn indrukken die ik nooit meer kan en wil vergeten.

Gelukkig kunnen ze het grootste gedeelte van de patiënten wel helpen. Ze doen hier alles wel heel anders zoals bijvoorbeeld de antibiotica’s die worden gegeven bij de ziektes die we in Nederland anders zouden behandelen. Ook wordt er sneller antibiotica gegeven maar als ik zie in welke staat deze kinderen binnen komen en de kinderen in Nederland dan denk ik dat dit ook wel aan de late presentatie van de ouders (meestal door gebrek aan verzekering, hoewel gelukkig de meeste wel verzekerd zijn) en omdat je maar mag hopen dat de ouders nogmaals komen met het kind als er inderdaad iets mee aan de hand was waarvoor antibiotica nodig was geweest.

Eenmaal klaar op de children’s ward ga ik naar de under five clinic (een soort polikliniek). Hier zitten ongeveer 50 patiënten te wachten totdat een arts ze wil zien. Stuk voor stuk worden ze binnen geroepen en worden er het meest met diagnoses als bronchopneumonia (longontsteking) en malaria gegooid. Of dit nou altijd zo juist is vraag is mij sterk af. Bij ieder kind die koorts heeft en hoest wordt het als een pneumonie behandelt wat hier betekend dat je een antibiotica regime krijgt wat in Nederland wordt gegeven aan mensen die in een shock terecht zijn gekomen door de ziekte. Tijdens de gesprekken met de patiënten wordt er af en toe met een collega arts gepraat over het weekend, wordt er gevraagd aan een arts in opleiding om eten te halen, of staart de arts even in het niets om vervolgens zijn mobiel te pakken en zijn vrouw te appen met de mobiele telefoon over allerlei niet medische relevante vragen.

Het gebrek aan privacy doet me af en toe wel achter mijn oren krabben. Je wordt namelijk niet in een aparte kamer gezien maar in een kamer met alle andere artsen (nog 4 extra) en andere verpleegkundige die er zijn om bijvoorbeeld de sneltesten van de malaria af te nemen. Dit betekend dat als je met een intiem probleem komt dat er een afschermrek komt te staan voor de onderzoeksbank maar hoeveel dit nou daadwerkelijk af schermt vraag ik me af.

Dit gaat ongeveer tot 3 uur door en je hebt me inderdaad nog niet horen zeggen dat er een pauze voor de lunch, of zelfs om een beetje te drinken, is geweest. Ghanesen staan rond 4 uur op en ontbijten iets later met iets wat wij als avond eten zouden bestempelen. Zij hebben geen – weinig lunch en dit betekend dat ik meestal vanaf 12 tot 3 alleen maar met een droge mond en een lege maag aan voedsel kan denken.
Inmiddels zijn we aan het uitproberen wat het meeste vult en waarop we het langste door kunnen gaan.

Alles gaat hier net even anders maar het werkt wel. De patiënten vinden het niet erg dat meer dan 45% wel wat effectiever kan en dat ze dan ipv 4 uur misschien maar 2 uur hoeven te wachten op hun beurt. Ze lijken zoveel respect te hebben voor de artsen dat ze alles kunnen maken en dat doen ze dan ook.

Wij leren in Nederland het aan te kondigen voordat we een patiënt aanraken, daar zullen ze hier alleen om lachen. Wij leren om te reflecteren waar iemand in tranen uitbarst, hier negeren ze het haast.
Wij leren heel veel thuis wat hier niet gebeurd en wat leer ik hier heel veel wat thuis niet gebeurd!